Izabela Góralczyk. Ryszard Tytko. Kształcenie kursowe instalatorów urządzeń zasilanych z OŹE - szansą na nowe miejsca pracy

  • Drukuj

Energetyka wykorzystująca odnawialne źródła energii jest jedną z najszybciej rozwijających się gałęzi przemysłu w krajach Unii Europejskiej. Również w Polsce w ostatnich latach obserwuje się dynamiczny rozwój przemysłu związanego z produkcją i montażem urządzeń zasilanych energią odnawialną. Z roku na rok tworzy się coraz więcej nowych miejsc pracy w tej gałęzi przemysłu dla wykwalifikowanej kadry technicznej, tak       w Polsce jak również w innych krajach UE.

Należy również zaznaczyć, że wymagania stawiane przez pracodawców, w zakresie: poziomu wiedzy             i umiejętności pracowników pracujących w firmach produkujących i instalujących urządzenia zasilane z OŹE są wysokie.Aby sprostać tym wymaganiom zawodowym powinno kształcić się coraz więcej instalatorów urządzeń i systemów energetyki odnawialnej. Instalator mikroinstalacji zasilanych z OŹE w swej pracy zawodowej zajmuje się montażem i eksploatacją instalacji: fotowoltaicznych, solarnych, pieców na biomasę, pomp ciepła.

     Z Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych, wynika szczegółowy obowiązek, zapisany w jej art. 14, by do dnia 31 grudnia 2012 r. instalatorzy małych kotłów i pieców na biomasę, systemów fotowoltaicznych i systemów ciepła słonecznego, płytkich systemów geotermalnych oraz pomp ciepła mieli dostęp do krajowych systemów certyfikacji lub równoważnych systemów kwalifikowania.

    W polskim systemie prawnym obecnie nie występuje odrębna procedura certyfikowania instalatorów małych kotłów i pieców na biomasę, systemów fotowoltaicznych, systemów ciepła słonecznego, płytkich systemów geotermalnych oraz pomp ciepła, zgodna z art. 14 ust. 3 dyrektywy 2009/28/WE.

     Jednak za równoważny system kwalifikowania uznać można  w chwili obecnej  procedurę ustanowioną    w rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 kwietnia 2003 r. „w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń instalacji i sieci” (Dz. U. z 2003 r., nr 89, poz. 828). 

     W celu wprowadzenia systemu certyfikacji i kwalifikowania instalatorów małych kotłów i pieców na biomasę, systemów fotowoltaicznych i systemów ciepła słonecznego, płytkich systemów geotermalnych oraz pomp ciepła, w ramach dotychczasowej regulacji prawnej przygotowana jest (obecnie procedowana) nowelizacja art. 54 ustawy Prawo energetyczne oraz zmiana rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci.

     Znowelizowana ustawa Prawo energetyczne będzie zalecała posiadanie certyfikatów przez instalatorów instalacji fotowoltaicznych, solarnych, pomp ciepła, pieców na biomasę i płytkich zasobów geotermalnych.

     Zapisy zawarte w w/w aktach prawnych należy rozumieć jako obowiązek szkolenia kursowego instalatorów, obejmujący podstawy programowe dla zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej i zapisy zawarte w cytowanej wcześniej Dyrektywie.

 Również w nowej podstawie programowej kształcenia zawodowego opublikowanej w rozporządzeniu MEN  z dnia 04.02.2012r. istnieje zapis mówiący o możliwości kształcenia kursowego w zawodach wymienionych     w rozporządzeniu.

     Kształcenie kursowe instalatorów ma na celu umożliwić zdobycie nowego zawodu przez osoby: bezrobotne, zamierzające w przyszłości zmienić zawód, zamierzające podnieść swoje kwalifikacje zawodowe. Należy również nadmienić, że dynamicznie rozwijający się rynek produkcji i montażu urządzeń zasilanych przez odnawialne źródła energii zgłasza zapotrzebowanie na coraz większą ilość dobrze wykwalifikowanych instalatorów. 

      Celem kształcenia w zawodzie instalator mikroinstalacji zasilanych z OŹE, jest m.in. przygotowanie ucząc słuchaczy, do pracy zawodowej w zakresie montażu i eksploatacji urządzeń i systemów energetyki odnawialnej.

Celem kształcenia zawodowego jest również przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy.

   Zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe w formach pozaszkolnych oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczo-społecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki    i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników.

     W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego,       z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych słuchaczy, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy.

W procesie kształcenia zawodowego podejmowane są działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji       i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki.

    Elastycznemu reagowaniu systemu kształcenia zawodowego na potrzeby rynku pracy, jego otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej i zawodowej absolwentów służą kwalifikacje wyodrębnione w poszczególnych zawodach wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego.

       W podręczniku „Metodyka kształcenia kursowego”  napisanym przez autorów artykułu, przedstawiono program nauczania  dla zawodu instalator mikroinstalacji zasilanych z OŹE, uwzględniający aktualny stan wiedzy o zawodzie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowe technologie i najnowsze koncepcje nauczania.

Program uwzględnia także zapisy zadań ogólnych szkoły i umiejętności zdobywanych w trakcie kształcenia w zasadniczej szkole zawodowej umieszczonych w podstawach programowych kształcenia ogólnego, w tym umiejętność:

- zrozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa;

- wykorzystania narzędzi matematyki, fizyki, chemii, w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu logicznym;

- wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody oraz społeczeństwa;

- sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjnymi i komunikacyjnymi;

- wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji;

- rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się;

- pracy zespołowej.

      W programie nauczania dla zawodu instalator mikroinstalacji zasilanych z OŹE, autorzy uwzględnili powiązania z kształceniem ogólnym, polegające na wcześniejszym osiąganiu efektów kształcenia w zakresie przedmiotów ogólnokształcących, stanowiących podbudowę dla kształcenia w zawodzie. Dotyczy to przede wszystkim takich przedmiotów jak: matematyka, fizyka a także podstawy przedsiębiorczości i edukacja dla bezpieczeństwa.

      W czasie kształcenia kursowego przekazana zostanie słuchaczowi potrzebna wiedza i umiejętności, aby te zadania wykonał prawidłowo. W czasie nauki duży nacisk zostanie położony na wykształcenie u słuchacza umiejętności prowadzenia własnej firmy. Istotnym zagadnieniem realizowanym w czasie edukacji słuchacza jest wykształcenie nawyków pracy zespołowej, radzenia sobie ze stresem. Szczególną uwagę w czasie edukacji trenerzy zwrócą na zagadnienia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy w czasie wykonywania przez słuchacza prac montażowych i eksploatacyjnych urządzeń zasilanych z OŹE. W czasie kursu słuchacz będzie aktualizował wiedzę i doskonalił umiejętności zawodowe, po to, aby w czasie pracy zawodowej w pełni je wykorzystał. Edukacja w czasie kursu pomoże również słuchaczowi doskonalić umiejętności dotyczące współpracy w zespole. Wobec szybko rozwijającej się współpracy międzynarodowej, istotnym jest również fakt, że słuchacz ucząc się na kursie, potrafi współpracować z firmami zagranicznymi.

      Pełna realizacja zadań edukacyjnych w zakresie odnawialnych źródeł energii wymaga wykonania przez uczestników szkoleń kursowych serii ćwiczeń praktycznych. Czas przeznaczony na kształcenie kursowe instalatora autorzy określili na 48 godzin lekcyjnych.

      Realizacja zadań dotyczących kursowego kształcenia instalatorów, przyczyni się do powstania tysięcy miejsc pracy dla wysoko wykwalifikowanej kadry technicznej. Zostaną oni wykształceni w nowoczesnych ośrodkach kształcenia, bo takie wymagania przed placówkami zawodowymi, stawiają cele kształcenia, zawarte w podstawach programowych.

Realizacja treści kształcenia zawartych w podręczniku  „Metodyka kształcenia kursowego”, daje gwarancję, że absolwent kończący kurs zda egzamin i uzyska certyfikat uprawniający go do montażu i eksploatacji instalacji zasilanych z OŹE.